طنین صوت2
وبسایت علمی_مذهبی اقراء(انجمن قاریان نوجوان)
طنین (زنگ-رنگ-شیوَش)
وجه تمایزدو صوت با شدت و ارتفاع یکسان را گویند.به چند تعریف در این رابطه توجه کنید :
طنین کیفیتی استکه دو صوت هم ارتفاع م هم شدت را که از دو اسباب مختلف موسیقی تولید شده است تشخیص دهد.کیفیت و خاصیت مخصوص هر صدا را طنین آن صدا گویند.
مهمترن مشخصه صوت صفتی است که آن را زنگ خوانند و بوسیله آن می توان دو صدا را که به یک قوت و حدت از دو اسباب موسیقی مختلف و یا توسط دو خواننده ایجاد می شود از هم تشخیص داد.
رنگ یا طنین صدا عاملی است که صدای هر ساز را از دیگر سازها باز می شناساند.هر ساز رنگ یا طنین ویژه ای دارد.
زنگ صوت یا طنین : هر صوت بر اثر ارتعاشات اصلی که معرف همان صوت است دارای تعدادی ارتعاشات فرعی یا هم آهنگ است که به طور وضوح شنیده نمی شود اما به نحوی آشکار میان دو صوت هم اسم اختلاف ایجاد می کند.
طنین،تمبر یا رنگ ،آن ویژگی از صوت است که موجب می شود صداهایی را که از نظر ارتفاع و بلندی یکسانند ولی از منابع مختلف تولید شده اند از یکدیگر تمیز دهیم.طنین صدا بیشتر به طیف فرکانسی آن بستگی دارد.بلندی صدا و نیز شکل موج زمانی صدا نیز با آن ارتباط دارد.برای طبقه بندی طنینهای مختلف،اصطلاحات متفاوتی وجود دارد که این اصطلاحات را مشاهده می کنیم :
شفاف – کدر
تیز – کدر
گرم – سرد
غنی – خالص
پراکنده – فشرده
خالی – پر
بی رنگ – پر رنگ
خصیصه دیگری نیز در صدا هست که به آن شیوش (طنین یا رنگ صوتی) می گویند.
شیوش : هر گاه دو صوت برابر از نظر طول موج و دامنه از دو ساز مختلف حاصل شود منحنی آن به دو شکل مختلف ثبت می شود.مثلا طول موج صدای ویولن و پیانو در حالیکه هر دو ساز نت لا را با یک شدت اجرا کرده اند با یکدیگر اختلاف دارند و لی از نظر حالت طول موج مثل یکدیگر هستند.
تقریبا همه صداهای حاصل از سازهای موسیقی دارای شیوش هستند.صدای بی شیوش که آنرا می توان صدا یا صوت خالص نیز نامید می تواند از دیاپازون دو شاخه حاصل شود. یا آم که وقتی با دمیدن نرم و آهسته در فلوت صدا تولید می کنیم صدای حاصل تقریبا خالص است.موج صدای بی شیوش یک منحنی سینوسی مانند است.شیوش در صدای انشان حتی در زمانی که حرف می زند نیز قابل تشخیص است.به همین دلیل ما می توانیم صدای اقوام و آشنایان خود را حتی در حالی که آنها را نمی بینیم به آسانی از یکدیگر تمیز دهیم.صداها نیز مانند رنگها بصورت ساده و مرکبوجود دارند.رنگهای ساده که همان رنگهای اصلی هستند از هیچ رنگ دیگری ساخته نشده اند و تمام رنگها از ترکیب کردن رنگهای اصلی ساخته می شوند.مثلا نارنجی ترکیبی از رنگ زرد و قرمز است و بسته به اینکه درصد این دو رنگ چقدر باشد نارنجی های متفاوتی ایجاد می شود.
صداهایی که ما می شنویم معمولا صداهای مرکب اند و از ترکیب صداهای ساده ساخته شده اند.صداهای ساده صداهایی هستند که خود از ترکیب صداهایی دیگر ساخته نشده اند.این صداها را تون خالص و بعضا صدایی شبیه سوت دارند.اگر چه تون خالص را با نسبتهای مختلف ترکیب می کنیم صدای مرکبی بدست می آید که دیگر هیچ گونه شباهتی به صدای اولیه نخواهد داشت.اگر این نسبتها عوض شود صدای دیگری تولید می شود.همانگونه که با ترکیب رنگهای اصلی می توان رنگهای مختلفی ایجاد نمود با ترکیب تونهای خالص نیز می توان رنگهای صدایی یا طنینهای متفاوتی ایجاد کرد.پس زمانیکه می گوییم طنین صدای این شخص با دیگری متفاوت است مفهومش این است که صدای شخص از عناصری تشکیل شده که با دیگری فرق دارد.
برای تولید هرگونه صدایی ابتدا احتیاج به یک منبع صوت داریم.همانگونه که گفتیم تارهای صوتی انسان منبع صوت انسان و سیمهای ویولن منبع صوت ویولن هستند این منابع صوتی معمولا با وسیله ای به صدا در می آیند.اما علاوه بر منبع صوت به عامل دیگری نیز احتیاج دایم که به این صدای اولیه شکل بدهد و آن را بصورت خاصی در آورد.این کار توسط جعبه تشدید یا حفره تشدید صورت می گیرد.حفره تشدید محفظه ای است که باعث تشدید و تقویت یک سری صداهای بخصوص می شود و بنابراین به صدای منبع صوت،طنین یا رنگ خاصی می دهد.برای نمونه جعبه تشدید سنتور که حعبه ای ذوزنقه ای شکل و مسطح است طنینی ایجاد می کند که با طنین صدای سه تار که جعبه ای نسبتا گرد و کوچک دارد کاملا متفاوت است.جعبه های تشدید معمولا یک سری تونهای بخصوص را در خود حفظ می کنند و همین امر باعث می شود که صداهای تولید شده توسط منبع دوام بیشتری داشته باشد.هر قدر حفره های تشدید یک ساز کیفیت بهتری داشته باشند صدای آن ساز نیز دلنشین تر و کامل تر خواهد بود.صدای انسان نیز در حکم جعبه تشدید صدای او می باشد.اما آن اعضایی از بدن که بیش از همه ایفای نقش می کنند عبارتند از استخوانهای قفسه سینه،حفره های دهان،حفره بینی،استخوانهای سر.
علاوه بر خصوصیتهای اصلی (شدت- ارتفاع- طنین) می توان خصویتهای فرعی دیگری برای صوت بر شمرد که به دو مرود اشاره می شود.این خصویتای فرعی در بطن خصوصیت طنین صدا مستتر است.
۱ – وضوح
۲ – انعطاف
۳ – تحریر
