جلوگیری از گرفتگی صدا

وبسایت علمی_مذهبی اقراء(انجمن قاریان نوجوان)


روش جلوگیری از گرفتگی صوت

منشا تولید صدا حنجره است و موثرترین قسمت حنجره که در تولید صدا نقش دارد، تارهای صوتی است که کوچکترین تار عضلانی بدن نیز به حساب می آید. پوشش مخاطی پیچیده ای از این تارها محافظت می کند و صدای تولید شده با تارهای صوتی که صوت با فرکانس پایه ای گفته می شود، کیفیت کلام را ندارد و این صوت اولیه با عبور از قسمت های مختلف حلق و دهان و بینی که در اصطلاح آن را تونل صوتی گویند، فرم کلامی را پیدا می کند. فرکانس پایه ای حنجره در خانمها ۲۴۰ هرتز است. یعنی ۲۴۰ بار در ثانیه این تارها به لرزش در می آیند. به بیان ساده، خانم ها برای تولید صدا به مدت ۵ ثانیه ۱۲۰۰ بار تارهای صوتی خود را به لرزش در می آورند ولی در آقایان فرکانس پایه ای حنجره ۱۴۰ هرتز است و علت اختلاف اصلی بین صدای آقایان و خانم ها تفاوت فرکانس پایه ای است و به همین دلیل صدای خانم ها زیرتر از آقایان است. در این پست، با استفاده از چند منبع مطالبی را در باره ی روش های حفظ کیفیت صدای آوازخوانان تهیه کرده ام. امیدوارم مورد توجه قرار گیرد.
کاربران حرفه ای صدا کسانی هستند که در زندگی حرفه ای آنها. ارزش بسیار زیادی به کیفیت بالای صدا داده می شود: مانند خوانندگان اپرا یا آواز اصیل ایرانی که گاهی دستخوش بیماری های ناخواسته ی صدای خودشان می شوند. صدا درمانی این عده از افراد عموما سه کانون دارد: اولا درمان ماهیتا علامتی است، مثلا اگر صدای بیمار منوتون و یکنواخت است کلینیسین به بیمار کمک می کند که دامنه بسامد صدا و اصواتش را وسیع تر نماید. دوم اینکه کلینیسین همانگونه که بیمار را در جهت شناسائی و حذف رفتار های آوائی معیوب و نادرست کمک می کند، در ضمن به او یاری می کند که عوامل محیطی( مانند آلوده کننده ها. و تجمعات پر سرو صدا) را هم که صدای طبیعی او را تهدید می کنند. پایش و کنترل کند. این هدف ها در مواردی هم که درمان های طبی بیشتری لازم است، مفیدند زیرا برگشت گرایی را کاهش می دهند. نمونه ای از آن، بیماری است که مبتلا به ندول تار های صوتی است. این اختلال اغلب تنها به صدا درمانی پاسخ می دهد، اما در بعضی موارد نیازمند عمل جراحی هست. در این موارد. درمان صوتی باعث می شود که رفتار های صوتی ایجاد کننده یا نگهدارنده ندول صوتی از میان برداشته شود و الگوهای رفتاری طبیعی تری به وجود آید. بسیاری از اوقات، درمان صوتی باید کانون ملموس سومی نیز داشته باشد و آن همانا، تصویر مشخص صدای بیمار است. برای طبقه بندی اثرات اختلالات حنجره بر صدا آنها را به دو دسته تقسیم می کنیم: ناهنجاری هایی که بر توده تارهای صوتی تاثیر می گذارند و آنهایی که در نزدیک شدن تار ها به هم ایجاد اشکال می کنند. اختلالات مربوط به توده معمولا به صورت افزایش حجم تار های صوتی در اثر مسائلی مانند زخم های تماسی و ادم است. اثرات توده ای مانند پولیپ در چین ها تغییری ایجاد می کند که مانع ادوکسیون (حرکت افقی) طبیعی آنها می شود که خود باعث استفاده غیر موثر از جریان هوای ریوی می شود و در نتیجه تکلم بیمار با صدای تنفس همراه است و بیمار از جمله های مقطع و کوتاه استفاده می کند.
» گرفتگی صدا در خانم های خواننده
چگونگی گرفتگی صدا در خانم ها، اطفال و سالمندان، ناشی از تروما و سرطان حنجره و همچنین مسائل شغلی و مشکلات موجود: عامل تغییرات هورمونی در دوران تخمک گذاری دوران حاملگی و دوران یائسگی، عامل تغییرات روحی و خلقی که در ساعات مختلف روز رخ می دهد و گفتنی است که اولین تظاهرات و تغییرات روحی و خلقی در کیفیت صدا اثرگذار است. در صورت بروز بیماری های التهابی حنجره در بانوان، بهبودی به علت بالا بودن فرکانس پایه ای و رعایت نکردن استراحت صوتی با تاخیر رخ می دهد و صحبت کردن با تلفن بیش از حد (!)، حنجره را خسته می کند و مخصوصا در زمان بیماری لارنژیت باعث تاخیر در بهبودی می شود. استفاده بیش از حد از مواد شوینده شیمیایی و همچنین لوازم آرایشی و استنشاق انواع عطر و اسپری، اصلا برای خانم های آوازخوان خوب نیست زیرا عامل موثر گرفتگی صدا در آنها خواهد بود. استفاده از داروهای محرک، تاثیر نامطلوب بر لایه های مخاطی محافظتی حنجره دارد و در برخی موارد این تغییرات در خانم ها غیرقابل برگشت است و باعث تغییر صدای ماندگار خواهد شد.
» گرفتگی صدا در آوازخوان های حرفه ای مرد
افرادی که حرفه آنها آوازخوانی است، باید بیش از افراد معمولی به حفظ و سلامتی صدای خود توجه کنند. چنانچه فردی در مواقع سرمازدگی، استراحت صوتی را رعایت نکند و با شدت و بلند صحبت کند، باعث خونریزی های کوچک در تارهای صوتی می شود که این تغییرات به تدریج به علت رعایت نکردن بهداشت حنجره، به گره صوتی تبدیل می شود که نیاز به عمل جراحی دارد.
تعداد کمی از آوازخوانان در ساعات استراحت و پس از اجرا، از سیگار استفاده می کنند که بسیار مضر است زیرا بیشترین آسیب تارهای صوتی در مواقع خستگی و خشکی مخاط پوششی تارهای صوتی رخ می دهد که توصیه می شود با مصرف آب، باعث افزایش رطوبت و لطافت تارهای صوتی شوند و از آسیب های متعدد در امان باشند. اما چندکلامی با آنهایی که می خواهند صدای حرفه ای داشته باشند: صدای حرفه ای دارای شرایط خاصی از نظر فیزیولوژی و آناتومی تارهای صوتی و همچنین توانایی های ویژه است که پس از بررسی های دقیق با تمرینات صحیح می توان این توانایی را افزایش داد. در غیر این صورت، صرفا به دلیل یک میل و تفکر احساسی و تمرینات ناصحیح و غیراستاندارد توانایی ذاتی و اصلی حنجره مختل شده و تغییرات غیرقابل جبرانی در تارهای صوتی ایجاد می کند. نکته دیگر این که بعضی افراد با تقلید صدای خواننده های حرفه ای در زمان کوتاهی کیفیت صدای واقعی خود را از دست می دهند که این اتفاق در بعضی خوانندگان آماتور دیده شده است (قابل توجه برخی از شاگردان جناب استاد شجریان).
» گرفتگی صدا در خوانندگان سالمند
درست است که با گذشت زمان، ظاهر انسان ضعیف می شود و صدا هم از این امر مستثنا نیست، اما می توان شرایط مناسبی را برای حفظ کیفیت صدا فراهم کرد. ایجاد صدا به ۲ عامل بستگی دارد:
۱. حجم هوای ذخیره شده در ریه در موقع بازدم،
۲. توانایی عضلات تارهای صوتی،
که با مشاوره با متخصصان آسیب شناسی گفتار و انجام تمرینات ورزشی و تنفسی می توان بر این کاستی ها فائق آمد. البته ذکر این نکته خالی از لطف نخواهد بود که استادان برجسته و حرفه ای آواز چون ایرج، گلپا، و حتی شجریان با وجود سن بالا، به دلیل رعایت مواردی که مربوط به سلامتی و سالم نگه داشتن حنجره است، توانسته اند کیفیت فوق العاده قوی صدای خود را حفظ نمایند.
» چند نکته
- برای محافظت از صدای خود، آب، سیب، گلابی، هندوانه، خربزه، هلو و انگور بخورید. دکتر نورمن هوگیکن متخصص در این ارتباط می گوید: صدای افراد، نشان دهنده شخصیت و عواطف آن هاست و برای مراقبت از صدا، توصیه می شود پس از حرف زدن یا آوازخوانی زیاد، حتما سکوت کنید! دخانیات تارهای صوتی را تحریک می کند و فریاد کشیدن و صحبت کردن با صدای بلند در مناطق پر سر و صدا بسیار برای انسان مخصوصا خواننده های آواز زیان دارد.
- به میزان کافی آب بنوشید تا بدنتان به خوبی هیدراته شود. درمصرف کافئین نیز جانب اعتدال را رعایت کنید. تارهای صوتی شما خیلی سریع به ارتعاش در می‌آیند و بنابراین حفظ توازن صحیح به لحاظ مصرف روزانه آب می‌تواند در اصطلاح به روغن‌کاری آنها کمک کند.
- در روز چند بار به تارهای صوتی‌تان استراحت بدهید و به قول معروف “چُرت صوتی” ‌بزنید به ویژه در اوقاتی که بیش از حد از صدایتان کار کشیده‌اید. به عنوان مثال آوازخوانان باید درطول ساعات استراحت پس از آواز یا تمرین سنگین باید از حرف زدن اجتناب کرده و سعی کنند به جای صحبت بی‌وقفه با همکاران و دوستان، اندکی به تارهای صوتی‌شان مجال استراحت بدهند.
- سیگار نکشید، سیگار به میزان فوق‌العاده‌ای خطر بروزسرطان حنجره را افزایش می‌دهد، حتی استنشاق دود سیگار اطرافیان می‌تواند منجر به آزردگی تارهای صوتی شود.
- ازصدای خود به طور افراطی کار نکشید. از فریاد کشیدن و بلند بلند صحبت کردن مداوم بپرهیزید. اگر به طور مداوم در گلویتان احساس خشکی و خستگی می‌کنید و یا صدایتان دورگه، گرفته و یا زمخت شده، نشانه‌ای هشدارآمیز محسوب می‌شود مبنی بر آنکه باید در بکارگیری صدایتان بیش از پیش اصول ایمنی را رعایت کنید. در واقع گرفتگی دائم صدا نوعی علامت هشداردهنده مبنی بر آزردگی تارهای صوتی است.