شدت صوت
وبسایت علمی_مذهبی اقراء(انجمن قاریان نوجوان)
| |||||||||||||||||||
| میزان شدت صدا در موسیقی، دینامیک نامیده می‌شود. شدت صدا بستگی کامل به دامنهٔ نوسانی دارد که آن را پدید می‌آورد. هر قدر سیم گیتار شدیدتر نواخته شود (هر چه از وضع تعادلش دورتر کشیده شود) صدای پدید آمده قویتر خواهد بود. هنگامی‌که سازها قویتر یا ملایم‌تر نواخته شوند یا تعداد سازهای همنواز تغییر کند، تغییری دینامیکی پدید خواهد آمد؛ چنین تغییری ممکن است تدریجی یا ناگهانی صورت گیرد. افزایش تدریجی شدت صدا، به‌ویژه هنگامی‌که با افزایش ارتفاع صورت همراه باشد، اغلب هیجان‌آفرین است. از سوی دیگر، کاهش تدریجی شدت صدا می‌تواند حسی از سکون و آرامش را به شنونده انتقال دهد. | |||||||||||||||||||
| اجراء‌کنندهٔ موسیقی می‌تواند با اجراء قویتر یک صدا نسبت به صداهای مجاور، آن را مؤکد سازد. تأکیدی از این نوع را تأکید دینامیکی (dynamic accent) یا اَکسان می‌نامیم. دگرگونی‌های ماهرانه و ظریف دینامیکی می‌تواند به اجراء موسیقی روح و حالت ببخشد. این دگرگونی‌ها گاه در نُت‌نویسی قطعه معین شده‌اند؛ اما اغلب چنین نیست و اجراء‌کننده است که با احساسات خود در موسیقی روح می‌دهد. | |||||||||||||||||||
| در ۱۵۰ سال اخیر، پیشرفت در ساخت و سازهای موسیقی سبب پهناورتر شدن گسترهٔ دینامیک در موسیقی غرب شده است. در واقع امروزه دستگاه‌های الکترونیک، دینامیک را چنان قوی ساخته‌اند که گاه آزارنده و عذاب‌آور است. شاید تاکنون هیچ یک از فرهنگ‌های بشری چنین گستره‌ای از دینامیک را که امروزه از آن برخورداریم به‌کار نگرفته باشد. مرسوم است که آهنگسازان در نگارش موسیقی برای نمایاندن دینامیک از اصطلاح‌ها و اختصارهای ایتالیائی استفاده می‌کنند. پُر کاربردترین این اصطلاح‌ها (که در اینجا با حروف سیاه ایرانیک نمایانده شده‌اند)، نشانه‌های اختصاری و معنای آنها چنین است: | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| آهنگسازان برای مشخص کردن دینامیک‌های بسیار بسیار ملایم از نشانه‌های ppp یا pppp و برای دینامیک‌های بسیار بسیار قوی از نشانه‌های fff یا ffff استفاده می‌کنند. | |||||||||||||||||||
| برای نمایاندن تغییری تدریجی در دینامیک، واژه‌ها و نمادهای زیر به‌کار می‌روند: | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| تعیین دینامیک نیز مانند بسیاری دیگر از عناصر موسیقی مطلق نیست. هر صدا نسبت به صداهای مجاورش دینامیکی - ملایم یا قوی - دارد. قوی‌ترین صدای یک ویولون تک در مقایسه با دینامیک یک ارکستر کامل و حتی در برابر صداهای تقویت‌شدهٔ موسیقی راک بسیار ضعیف است، اما همین صدا می‌تواند در چارچوب موسیقی تک‌سازی خود فورتیسیمو (بسیار قوی) باشد. |
به طور کل از شدت صوت که از آن به فشار، بلندی، حجم، قدرت، قوت، رسائی نیز یاد می شود، و هر کدام
از این تعابیر، تعابیر صحیحی برای شدت صوت می باشند، عبارتست از:
توان صوتی که از یک منبع صوتی (حنجره قاری) حاصل می شود.
و در اصطلاح به میزان انرژی صوتی آزاد شده که در محیط اطراف آن منبع صوتی،
پخش می شود، شدت صوت می گویند.
*****
به عنوان مثال 2 صدا را در نظر می گیریم که از یک نقطه مثلا 2000 فرکانس
شروع به تولید یک پرده مشخص و یکسان می کنند.
شدت صوت این دو صدا در چه حدی می باشد؟
برد صدا
در این شکل هر دو صدا مثلا با فرکانس 2000 هرتز شروع به تولید یک پرده مشخص و یکسان می کنند.
صدای الف مثلا تا 100 متر برد دارد و صدای ب تا 150 متر برد دارد.
با این که فرکانس هر دو یکی است، ولی در اصطلاح گفته می شود که صدای ب به دلیل برد بیشتر، شدیدتر،
قویتر، و یا رساتر از صدای الف شنیده می شود.
*****
پس نتیجه می گیریم برد صدا با شدت صدا رابطه مستقیم دارد ولی با ارتفاع صدا هیچ ارتباطی ندارد.
یعنی هرچه برد صدا بیشتر باشد، صدا شدیدتر شنیده می شود، و هرچه برد صدا کمتر باشد،
صدا ضعیفتر شنیده می شود.
اما اگر برد صدا بیشتر باشد، نمی توان گفت که ارتفاع صدا نیز زیادتر شده است
و این دو هیچ ارتباطی با هم ندارند.
و حتی می توان گفت با یک ارتفاع صدا می توان چندین نوع صدا از نظر شدت و ضعف داشت.
به عنوان مثال وقتی قاری قرآنی در تلویزیون تلاوتی را انجام می دهد و ما مثلا ولوم تلویزیون را
کم می کنیم، این به این معنا نیست که آن قاری هم ارتفاع صدایش را پائین آورد، بلکه او در همان ارتفاع
در حال خواندن است، بلکه این, به معنای کم کردن توان انرژی صوتی است که در فضا منتشر می شود.
پس معنی ولوم همان مفهوم شدت و قوت صدا را می رساند.
